Mukus adı verilen protein bazlı kaygan madde salgılayarak dışkılamayı kolaylaştıran anüs salgı bezlerinin iltihaplanması sonucu anal apse oluşur. Acil cerrahi boşaltım gerektirir. Her yaş grubunda görülebilmekle birlikte 30-40 yaş arasında daha sıktır. Erkeklerde kadınlara oranla dahagörülmektedir. İlkbahar ve yaz aylarında dışkı kıvamı arttığından bu aylarda daha sık rastlanır. Bu aylarda daha sık meydana gelen sulu dışkı mukus salgı bezlerinin çıkış noktalarını tıkayarak hastalığı tetiklemektedir.
Makat bölgesinde ağrı, kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı en sık belirtileridir. Ayrıca genel huzursuzluk, ateş, titreme ve terleme gibi belirtiler de bulunabilir. İlerlemiş vakalarda hasta ağrı nedeniyle oturamaz hale gelir.
Anal apse oluşumunda anüs salgı bezlerinin tıkanması ve burada başlayan enfeksiyonun çevre dokulara ilerleyerek yayılmasının hastalıktaki asıl mekanizma olduğu kabul edilir.
Daha önceki anal apse hikayesi, bu bölgeye uygulanmış önceki cerrahi girişimler, anal bölge travması, anal fissür ve fistül, anal apse oluşumunu tetikler.
Anal apseler yerleşim yerine bakılarak 4 ana gurupta değerlendirilir. Perianal, intersfinkterik, iskiorektal, ve supralevator.
Doğru teşhis için hastalıktan şüphelenmek ilk basamaktır. Çoğu hasta muayenede hemen tanı alabilir. Karar verilemeyen vakalarda ultrason ve hatta MR gerekebilir.
Anal apse tedavisi cerrahidir ve mutlaka anestezi altında cerrahi drenaj yapılmalıdır. Anestezi olmadan drenaj son derece ağrılı olacaktır.
Müdahale sonrası antibiyotik tedavisi ve hastanın takibi gereklidir.
Hastalar tekrarlayan apse ve fistül riski açısından uyarılır.
Anal Apse Belirtileri
Dışkılama sırasında makat bölgesinde ağrı ile başlar, daha sonra kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı gibi belirtiler ortaya çıkar. Hastalar ayrıca ateş, terleme, halsizlik ve makattan iltihap şeklinde akıntı olduğunu söylerler.
Anal Apse Sebepleri
Anal bölgeye uygulanmış cerrahi girişimler, anal bölge travması, anal fissür/fistül varlığı, daha önce geçirilmiş anal apse hikayesi, anal apse oluşumunda risk faktörleridir. Bazen uzun süreli ishal sonrası oluştuğu gözlenmektedir.
Aşırı alkol tüketimi ve aşırı kilo risk faktörleri arasındadır. Kronik anal fissür de apse sebebi olabilir.
Anal apse nasıl yayılır?
Artan irin miktarının uyguladığı basınç nedeniyle intersfinkterik apse, kendini çevreleyen komşu dokulara yayılım gösterir, cilt altına doğru ilerler, perianal boşluğa ulaşır ve büyüyerek perianal apse oluşturur. Kaslar arasından yukarıya doğru ilerler ve supralevator boşlukta supralevator apseyi oluşturur. Ya da sfinkter kasını yanlamasına geçer ve iskiorektal apse halini alır.
Anal apsenin tanı ve tedavisi gecikirse, apse hızla yayılır ve komplike bir hal alır.
Anal apsede tanı nasıl konulur?
Çoğu hastada tanı için muayene yeterlidir. Bazen ultrason ve MR istenebilir.
Anal Apsede Tedavi Yöntemleri
Anal apse tedavisinin amacı, apseye ait semptomları ve genel enfeksiyon durumunu düzeltmek, apsenin komplike bir hal almasını veya anal fistül gibi bazı başka patolojileri tetiklemesini önlemektir.
Anestezi altında apse drenajı yapılır. Abse boşaltıldıktan sonra, ağrı, ateş ve diğer iltihabi bulgular hızla kaybolur. Bu iyileşme sürecinde antibiyotik, ağrı kesici ve sıcak su oturma banyosu fayda sağlar.
Cerrahi yöntemler sonrası antibiyotik tedavisi verilen hasta düzenli olarak takip edilir. Nüks oranı %10 civarındadır. Anal apsesi olan hastanın hekime geç başvurması, apsenin yetersiz tedavisi ve apsenin yerleşim yeri fistül oluşum riski açısından önemlidir. Anal apsesi olan hastaların %30’unda anal fistül oluşumu görülür.