Meme Kanserinde Tedavi
Meme kanserinde tedavi yöntemleri ve süreçleri çok çeşitlidir, hastalığın evresine, tümörün biyolojik alt türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre yapılan bireyselleştirilmiş tedavilerdir ve konuda uzmanlaşmış meme cerrahı, medikal onkolog, radyasyon onkoloğu, meme radyoloğu ve meme patoloğundan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından ele alınır.
Meme kanseri tedavi edilirken tümörlü dokunun mümkün olduğunca hızlı yok edilmesi sağlanırken sağlam meme dokusunun korunması hedeflenir. Buna rağmen bazen memenin tamamen alınması da zorunluluk olabilir. Cerrahiyi takiben radyoterapi ve kemoterapi, hormon tedavisi, hedefe yönelik tedavi ve hatta biyolojik tedaviler (immünoterapi) uygulanması gerekebilir.
Lokal tedavi kanserin bulunduğu bölgenin tedavi edilmesidir.
Cerrahi tedavi ve radyoterapi (ışın tedavisi) lokal tedavilerdir. Bu yöntemler tüm vücudu etkilemeden sadece memedeki kanserli bölgeye ve çevresine uygulanır. Kanser, meme dışındaki bölgelerde görüldüğünde de lokal tedaviler uygulanabilir (akciğer, karaciğer, kemik vs.).
Sistemik tedavide ise tüm vücut etkilenir. Bunlar kemoterapi, hormon tedavisi ve biyolojik tedavidir. Sistemik tedaviler bazı hastalarda lokal tedavi öncesi memedeki tümörleri küçültmek için kullanılabilir. Bazı hastalarda ise nüksleri ya da vücuda yayılmış kanseri tedavi etmek için kullanılır.
Cerrahi tedavi
Cerrahi tedavi, meme kanserinde en önde gelen tedavi yöntemidir.
Meme ile ilgili bir çok cerrahi yöntem uygulanır. Hastanın meme cerrahı bu çeşitli cerrahi yöntemlerin avantajlarını, risklerini, hastaya uygunluğunu detaylı olarak anlatarak hastayı yönlendirir.
Meme koruyucu cerrahi, kanserli kitlenin, etrafında bir miktar sağlam meme içerecek şekilde çıkarılması ve geriye kalan meme dokusunun korunmasıdır.
Parsiyel mastektomi, segmenter mastektomi, lumpektomi, çıkarılan meme miktarına ve boyutuna göre adlandırılan, meme koruyucu cerrahinin alt başlıklarıdır. Tüm bu tekniklerde hastanın memesi korunur ve sonra nüksü önlemek için kalan meme dokusuna radyoterapi yapılır.
Modifiye radikal mastektomi, memenin tamamı ve koltuk altı lenf bezlerinin alınmasıdır. Kullanılırlığı çok eskilerde kalmış olan, meme altındaki kas dokularının da alındığı radikal mastektominin modifiye edilerek sınırlandırılmış halidir. Kanserli kitle meme altındaki kas tabakasına uzanmadığı sürece radikal mastektomi yapılmaz.
Aksiller diseksiyon, koltuk altı lenfatik sistemin kanserli hücreler tarafından istila edildiği durumda koltukaltı lenf bezlerinin tümünün cerrahi yöntemle alınması işlemidir. Çok yakın bir geçmişe kadar meme kanseri ameliyatlarının zorunlu bir komponentiydi.
Aksiller sentinel lenf bezi biyopsisi, memedeki kanserli tümöral kitle etrafına ya da meme başı altına özel bir mavi boya veya radyoaktif madde verilmesi ve sonrasında bu maddelerin koltukaltında hangi lenf bezlerine gittiğini tespit ederek, yalnızca tutulum olan lenf bezlerinin çıkarılmasıdır. Böylelikle çoğu hasta koltukaltı lenf bezlerinin alınması sonucu görülebilen olumsuz sonuçları (kolda uyuşma, şişme vs.) yaşamamış olacaktır. Günümüzde aksiller sentinel lenf bezi biyopsisi uygulanan birçok hastada koltuk altı lenf bezlerini çıkarmaya gerek kalmamaktadır.
Tüm bu cerrahi yöntemlerde amaç, öncelikle kanseri tedavi etmek olmakla birlikte mümkün olduğunca memeyi korumak, olamıyorsa meme rekonstrüksiyonunu (meme protezi, otolog flepler) seçenek olarak hastaya sunmaktır.
Radyoterapi
Radyasyon (ışın) tedavisi, cerrahiye benzer şekilde lokal tedavi yöntemlerindendir ve cerrahi tedavinin tamamlayıcısı olabildiği gibi tek başına da kullanılabilir. Sıklıkla uygulanan şekli eksternal radyasyondur, bu yöntemde özel bir cihazla gerekli bölge ışınlanır. Radyasyon uygulanan bölgedeki kanserli hücreler tahrip edilir ve bu işlem radyasyon onkoloğu tarafından uygulanır.
Kemoterapi
Kanserli hücrelerin yok edilmesi için kullanılan ilaç tedavisidir. Meme kanserinde genellikle birkaç ilaç kombine edilir. Ağızdan veya damar yoluyla uygulanılabilir ve kan yoluyla tüm vücuda yayılır. Birkaç haftada bir, günübirlik tedaviler şeklinde hastanede, muayenehanede veya evde verilebilir. Medikal onkolog tarafından uygulanır.
Hormonal tedavi
Kanserli hücreleri büyüten hormonların etkisini bloke eden ilaçlardır. Hormonlara duyarlı reseptör bulunduran tümörlere etkilidir. Kemoterapi gibi sistemik tedavidir.
Hedefe yönelik tedavi
Meme kanserinin bazı alt tiplerinde tümörün kontrolsüz büyümesinde etkili olan bir takım özel reseptörler vardır (Her 2) ve bu özel reseptörlere bağlanıp bloklayarak tümörün büyümesini durduran ilaçların kullanıldığı tedavi çeşidine hedefe yönelik tedavi diyoruz.
Biyolojik tedavi (immünoterapi)
Hastanın doğal savunma mekanizmalarını kanserli hücrelere karşı güçlendiren ilaçlardır. İmmünoterapi sadece seçilmiş hastalarda kullanılır.
Nüks meme kanseri
Meme kanseri tedavisi sonrasında tekrar görülen kanser ‘nüks meme kanseri’ olarak adlandırılır ve birincil tümörden yayılan hücrelerden gelişir. Tedavide amaç hastalığı tamamen yok etmektir ancak, tümör agressif olduğunda adjuvan tedaviyle dahi tümüyle ortadan kaldırılamayabilir. Kanser ilk odakta tekrarlayabileceği gibi uzak organlarda da yineleyebilir. Bununla birlikte, adjuvan tedavi ve radyoterapi (RT) uygulamalarındaki yenilikler, meme kanseri nüks oranlarını eskiye oranla bariz bir şekilde azaltmıştır.
Nüks meme kanseri, mastektomi veya meme koruyucu cerrahi (MKC) sonrasında oluşabilir ve ilk tedaviden aylar, yıllar sonra lokal veya bölgesel şekilde görülebilir.
Nüks meme kanseri tedavisi cerrahi kılavuzlara göre detaylı bir şekilde tanımlanmış olup, belirdiği bölgeye ve ne zaman ortaya çıktığına bakılarak multidisipliner bir ekip tarafından ele alınır.
